اوج یادگیری و نکات مطالعه برای کنکور
یکی از دغدغه هایی داوطلبان کنکور سراسری، آگاهی از روش های صحیح مطالعه برای کنکور است.
به دلیل زیاد بودن حجم مطالب و نیاز به مطالعه عمیق آن ها، آشنایی داوطلبان با روش های صحیح درس خواندن، باعث می شود هم معدل آن ها که در کنکور سراسری تاثیر دارد بالا شود و هم مطالب را به صورت عمیق و مفهومی مطالعه کنند.
برای برخی از افراد مطالعه کار بسیار سخت و طاقت فرسایی است. این افراد خیلی زود از درس خواندن خسته می شوند و یا باید بارها یک متن را بخوانند تا متوجه شوند. گاهی اوقات حتی ممکن است پس از بارها خواندن یک متن، باز هم آن را متوجه نشوند. گاهی هم پیش آمده که دانش آموزی با وجود ساعت ها مطالعه، باز هم تراز پایینی کسب کرده است. مثلا دانش آموزی با ۸ ساعت مطالعه در روز، توانست به تراز ۴۳۰۰ برسد، اما همین دانش آموز با به کارگیری روش های صحیح مطالعه برای کنکور و با همان ساعت مطالعه در روز، توانست خود را به تراز ۷۰۰۰ برساند.
حواس پرتی و عدم اطلاع از روش های صحیح مطالعه برای کنکور، یادگیری را به میزان زیادی کاهش می دهد. مطالعه اصولی و فعال باعث می شود که مشکل اکثر این افراد کاهش یابد.
به راستی چرا برخی از افراد می توانند تمرکز حواس و انگیزه زیادی برای درس خواندن داشته باشند و برخی دیگر نمی توانند؟ از دلایل عمده ی آن عدم تمرکز و یا شیوه مطالعه ی نادرست است؛ این که دانش آموز نمی داند چگونه وارد مبحث درسی شود و چه مقدار زمان بگذارد؟ کدام قسمت ها را دقیق تر مطالعه کند و یا اینکه چه زمانی به مرور بپرازد؟ جواب همه این سوالات بستگی به نحوه درس خواندن صحیح و افزایش تمرکز حواس دارد.
باید حواسمان باشد کیفیت مطالعه را همگام با کمیت مطالعه حفظ کنیم. چه بسا بکارگیری یک سری نکات ساده، باعث شود سرعت فرآیند یادگیری افزایش و ساعات مطالعه ی یک درس کاهش یابد. می توانیم ساعاتی را که برای مطالعه آن درس در نظر گرفته ایم به دروس دیگر اختصاص دهیم. همچنین آگاهی از نحوه درس خواندن صحیح، باعث می شود بازده مطالعه داوطلب در دروسی که دوست ندارد افزایش یابد و با لذت بیشتر آن ها را پیگیری کند.
در ادامه به بررسی روش های صحیح مطالعه برای کنکور و به ارائه ی راه هایی برای افزایش تمرکز حواس می پردازیم.
افزایش تمرکز و کنترل ذهن
یکی از مشکلاتی که اکثر دانش آموزان و داوطلبان کنکور با آن مواجه هستند عدم تمرکز حواس و کنترل ذهن به هنگام مطالعه است. این افراد قبل از شروع به مطالعه لازم است یک سری از نکات را مدنظر قرار دهند تا بتوانند با افزایش تمرکز و کنترل ذهن، کیفیت مطالعه خود را افزایش دهند.
سه گام برای افزایش تمرکز و کنترل ذهن هنگام مطالعه عبارت است از:
مدیریت خود
مدیریت محیط
مدیریت محتوای درسی
عدم آگاهی از روش های صحیح مطالعه برای کنکور، یکی از مواردی که باعث می شود کنکور برای برخی از داوطلبان ترسناک و دلهره آور به نظر برسد. اگر داوطلبان اصولی و با برنامه منظم و دقیق به مطالعه بپردازند، درگیر مشکل حواس پرتی که یکی از مشکلاتی است که اکثر داوطلبان با آن مواجه هستند، نمی شوند.
روش مطالعه پس ختام ( PQ4R)
یکی از روش های صحیح مطالعه برای کنکور، روش مطالعه پس ختام ( PQ4R) است. این روش یکی از روش های مطالعه موثر، جهت افزایش بازدهی است. روش پس ختام ( PQ4R) شامل مراحل زیر می شود:
مرحله ی پیش خوانی: مرحله پیش خوانی شامل مطالعه ی کلی و اجمالی سرفصل های بخش مورد نظر، عناوین، تصاویر، خلاصه ی انتها و پاراگراف های ابتدایی و انتهایی فصل می باشد. در مرحله پیش خوانی شما پس از یکی دو دقیقه به یک دید کلی می رسید و می توانید برای مطالعه خود هدف گذاری کنید. همچنین می توانید قبل از شروع مطالعه یک ساختار از مباحث پیش رو را در ذهن خود ایجاد کنید.
مرحله ی سوال کردن: پس از ایجاد یک دید کلی وقت آن است که از خود بپرسید فصل خوانده شده چه چیزی از من می خواهد؟ قرار است در این فصل به یادگیری چه مسائلی بپردازم؟ دو سه دقیقه از خود پرسیدن، سبب فعال تر شدن یادگیری و در نتیجه افزایش تمرکز و دقت می شود.
مرحله ی خواندن: در این مرحله، متن مورد نظر به دقت خوانده می شود. باید به مفاهیم و هدف های کلی و جزیی متن مسلط شویم. همچنین سعی کنیم برای سوالاتی که در مرحله ی قبل از خود پرسیده ایم پاسخ دقیقی پیدا کنیم. از هایلات کردن و خلاصه نویسی و … استفاده و متناسب با سطح دشواری سرعت خود را کم و زیاد می کنیم.
مرحله ی تفکر: در مرحله تفکر، با فکر کردن به آموخته های خود، به آن ها مفهوم می دهیم. همچنین با معنا بخشی به متون خوانده شده، به تثبیت حافظه کمک می کنیم. به عنوان مثال بین دانسته های قبلی و اطلاعات جدید ارتباط برقرار می نماییم. آن ها را وارد یک دسته بندی کلی تر می کنیم؛ یا با برقراری ارتباط بهتر بین بخش های مختلف اطلاعات جدید، با بسط معنایی (شاخ و برگ دادن) یادگیری خود را ارتقا می دهیم.
از حفظ گفتن: به مراحل انتهایی خواندن نزدیک می شویم. حالا باید مفاهیم، نکات کلیدی و کلا هرچه را که تشخیص داده ایم، حفظ باشیم و آن ها را از حافظه ی خود بازیابی کنیم. با این کار متوجه می شویم، در کدام بخش ها ضعف داریم و باید دوباره آن ها را مطالعه کنیم.
مرور کردن: در پایان فصل، باید نکات اصلی و موارد مهم مجددا مرور شود. می توان کل فصل را دوباره خواند. همچنین می توانید با استفاده از سوالات پایان متن و از حفظ گفتن بدون مراجعه به کتاب، به مرور و حل قسمت هایی که ضعیف هستید بپردازید. این که روخوانی را کامل انجام دهید یا نه، بر اساس ارزیابی خود از میزان فهم مطالب، طول مطلب و میزان زمانی که می توانید به آن درس اختصاص دهید، تعیین می شود. البته این روش صحیح درس خواندن، با توجه به استفاده از اصول روانشناختی نیازمند بکارگیری فراشناخت و تفکر سطح بالاست و در نتیجه برای سنین پس از دبستان مفید می باشد.
علت نداشتن تمرکز حواس
داوطلبان باید علاوه بر آشنایی با روش های صحیح مطالعه برای کنکور، راه های افزایش تمرکز هنگام درس خواندن را نیز بدانند. یک علت نداشتن تمرکز حواس کمبود خواب و کسل بودن است. همچنین بارها شنیده ایم که داوطلبی می گوید میخواهم حواسم را جمع درس کنم اما نگرانی از تعداد زیاد داوطلبان و یا سختی سوالات پایان ترم، باعث حواس پرتی ام می شود. عادت به چک کردن مداوم گوشی، فکر کردن به کارها و حرف های گفته شده در طی روز و گاهی هم مسایلی از قبیل عدم انگیزه و نداشتن انرژی کافی برای درس خواندن، اضطراب و تصویر ذهنی منفی داوطلب از خود، از علل نداشتن تمرکز حواس هستند. یکی از اصلی ترین علل این مشکلات می تواند همین مسئله ی عدم تمرکز حواس باشد.
مشکلات حواس پرتی برای داوطلبان کنکور
حواس پرتی هنگام مطالعه، برای دانش آموزان به خصوص داوطلبان کنکور مشکلاتی را به همراه دارد که عبارتند از:
کاهش یادگیری
در صورت تکرار نتایج ضعیف
حس منفی نسبت به توانایی های خود
کاهش اعتماد به نفس و در نتیجه کاهش انگیزش و یا اضطراب ناشی از شکست های بعدی
راه های افزایش تمرکز هنگام درس خواندن
عوامل متعددی در افزایش تمرکز حواس دخیل هستند که شامل فاکتورهای درونی و بیرونی می باشند. در ادامه به بررسی راه های افزایش تمرکز هنگام درس خواندن می پردازیم.
فاکتورهای درونی (کنترل افکار، تلقین مثبت نسبت به خود و مدیریت زمان و …)
فاکتورهای بیرونی (نور، دما و آرامش فضا و …)
شرایط مطالعه مفید
برخی از داوطلبان حتی با رعایت روش های صحیح مطالعه برای کنکور، بعد از مدتی باز هم نمی توانند نتیجه دلخواه خود را کسب نمایند و این موضوع باعث دلزدگی و سرخوردگی آن ها می شود.
این افراد باید بدانند که علاوه بر روش های صحیح درس خواندن، باید از شرایط مطالعه مفید نیز آگاه باشند. در ادامه به توضیح برخی از این شرایط می پردازیم.
بهترین ساعت مطالعه برای کنکوری ها
بهترین ساعت مطالعه برای کنکوری ها بنا به سبک یادگیری هر دانش آموز متفاوت می باشد.
یکی از شرایط لازم برای مطالعه که باعث افزایش تمرکز فرد می شود، مطالعه در ساعاتی است که برای فرد مناسب تر است. سبک های یادگیری دانش آموزان با هم متفاوت است. بعضی ها هنگام عصر و شب و بعضی دیگر هنگام صبح یادگیری بهتری دارند. البته اگر شب ها بهتر یاد می گیرید، توصیه می شود که حداقل از حدود یازده و نیم شب تا پنج صبح استراحت کنید.
بهترین مکان برای درس خواندن کنکور
مشاوران بهترین مکان برای درس خواندن کنکور را مکانی می دانند که ساده و عاری از اشیا جذاب تر از موضوع مطالعه باشد.
مکان مطالعه در صورت امکان باید به دور از جاهایی باشد که فعالیت هایی مانند خوابیدن یا چک کردن گوشی و … در آنجا انجام می شود؛ به شکلی که ذهن به محض دیدن مکان مطالعه بفهمد که هنگام درس خواندن است. قبل از شروع به درس خواندن، وسایل مورد نیاز را کنار خود بگذارید.
بهترین مدت زمان مطالعه
گاهی دانش آموزان به خصوص دانش آموزان برتر این باور غلط را دارند که هرچه بیشتر بخوانند سبب افزایش نمره و درصد آن ها می شود؛ در صورتی که مطالعه هم محدودیت دارد! مغز شما بعد از هر ۴۵ الی ۹۰ دقیقه نیاز به استراحت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ای دارد. استراحت باعث دسته بندی مطالب مطالعه شده و رفع خستگی و از سرگیری پیوندهای شیمیایی مغزی و درنتیجه افزایش راندمان خواندن و ساعات مطالعه میشود.
شرایط مطالعه مفید : کنترل افکار
کنترل افکار یکی از شرایط مطالعه مفید است. هنگام درس خواندن، یک کاغذ و خودکار کنار خود داشته باشید و افکار مزاحم را یادداشت کنید. به خود بگویید در زمان مناسبی به مساله ی پیش آمده فکر میکنم و راه حل آن را میابم و مجددا به ادامه ی مطالعه بپردازید. میتوانید روزی ده دقیقه را به انجام این کار اختصاص دهید.
شرایط مطالعه مفید : مسائل فیزیولوژیکی
به طور کلی یکی دیگر از شرایط مطالعه مفید، مسائل فیزیولوژیکی دانش آموزان از جمله تغذیه و ساعت خواب است که از اهمیت بالایی در روند مطالعه برخوردار هستند. هر انسان برای برخورداری از هوشیاری کافی برای انجام کارهای روزانه بسته به عوامل شخصی و ژنتیکی بین ۷ الی ۹ ساعت به خواب نیاز دارد. توصیه ی ما اینست که حداقل ۶ و نیم الی ۷ ساعت خواب را در برنامه ی روزانه ی خود بگنجانید. یک مساله ی مهم دیگر مربوط به استراحت بعد از نهار است؛ پس از صرف نهار حجم عظیمی از خون در دستگاه گوارش جریان می یابد و بازدهی فعالیت های فکری کمتر میشود؛ در نتیجه بازدهی مطالعه تا یک ساعت پس از نهار، نسبت به بقیه ی ساعات روز کمتر است.
شرایط مطالعه مفید : برنامه ریزی صحیح درسی
برنامه ریزی نادرست درسی می تواند علت دیگر حواس پرتی دانش آموزان باشد. مطالعه ی یک درس برای ساعات متمادی و یا چینش دروس مشابه نظیر فیزیک و ریاضی و یا دروس حفظی پشت سر هم میتواند سبب تداخل اطلاعات و کاهش اثربخشی مطالعه شود.
شرایط مطالعه مفید : یادگیرنده فعال
سعی کنید مطالعه ی خود را فعالانه پیگیری کنید؛ به عبارت بهتر برای این که بتوانید نقش یک یادگیرنده ی فعال را بازی کنید باید پس از خواندن یک متن، چند هدف از مطالعه آن متن را تعیین نمایید و بعد از مطالعه ی چند بخش کوتاه، زمانی را (مثلا یک دقیقه) صرف پرسش از خود کنید. با ایجاد رابطه بین مفاهیم آن ها را دسته بندی کنید تا هم مطالب درسی بهتر در حافظه شما تثبیت شوند و هم با افزایش یادگیری فعال، پرش افکار را کاهش دهید.
مهندس احمد سلام مشاور برتر موسسه آموزشی اوج یادگیری
برای دریافت مشاوره و برنامه ریزی رایگان با شماره‌های
۴۰ ۹۶ ۴۰ ۶۶ – ۰۲۱
۳۸۸۹ ۷۵۲ ۰۹۱۲
۰۹۱۲۸۳۷۵۷۴۷
تماس بگیرید
